Zet het spotlight op vergroten van het potentieel

Anje-Marijcke van Boxtel studeerde psychologie aan de Universiteit van Tilburg. ‘Ik vond studeren super leuk en wilde zo veel mogelijk uit mijn studie halen.’ Tijdens haar studie organiseert zij introductiekampen, neemt zitting in de faculteitsraad en wordt student-assistent bij het onderwijsbureau. ‘Uiteindelijk werkte ik 1,5 dag per week, onder andere om studieadvies en begeleiding te geven aan studenten van de faculteit’.

Start van een carrière
Haar stage loopt Anje-Marijcke  bij een consultancy bureau, waar zij na haar afstuderen nog vijf jaar blijft werken. ‘Met een relatief klein team wijze mannen met heel verschillende achtergronden en werkwijzen ging ik bedrijven in. Onze taak was het ontwikkelen van een nieuwe organisatiestrategie, om vervolgens de organisatie(structuur) en het gedrag van medewerkers daarmee in lijn te brengen. Ik kreeg veel verantwoordelijkheid en heb ongelooflijk veel geleerd. Maar toen ik mijzelf erop betrapte dat ik mijn klanten steeds meer vragen ging stellen in plaats van adviezen geven, werd het tijd om iets anders te gaan doen.

In 1996 maakt Anje-Marijcke de overstap gemaakt naar Schouten & Nelissen, een groot trainings- en adviesbureau. ’Daar werd ik senior leiderschapstrainer in-company en kreeg ik de Leiderschapsportefeuille open opleidingen onder mijn hoede. Ik was verantwoordelijk voor de ontwikkeling en omzet en gaf leiding aan een aantal collega-psychologen. Zij werkten vanuit een ander perspectief aan gedragsverandering van mensen in bedrijven dan wat ik van de economen, bedrijfskundigen en MBA’ers gewend was.Dat was voor mij heel bijzonder. Naast leiderschapstheorieën en -modellen hadden zij ook de aandacht voor een diepere laag: wat weerhoudt je om te veranderen, welke patronen maken dat je toch weer in je oude valkuilen vervalt?  Alle bij Schouten werkende psychologen waren destijds RET-geschoold’.

De context past Anje-Marijcke. Maar de focus op belemmeringen blijft wringen met haar aanpak. ‘Mijn natuurlijke neiging potentieel in plaats van belemmeringen in mensen te zien, maakte dat ik het spotlight vooral op het vergroten van de mogelijkheden zette, en minder op het ontkrachten van belemmeringen.’

Kompasvisie
Anje-Marijcke zet binnen Schouten & Nelissen de afdeling Coaching en start de ontwikkeling van een masteropleiding coaching. ‘Dat was een avontuurlijke klus omdat toentertijd coaching nog weinig (tot geen) wetenschappelijke onderbouwing had. Om de wetenschappelijke grond onder mijn voeten te krijgen, ging ik bij verschillende universiteiten, disciplines en theoretici op zoek naar de pijlers onder coaching.’

Geïnspireerd en verrijkt door de vergaarde kennis ontwikkelt Anje-Marijcke een aanpak die haar visie op leren, ontwikkelen en performance weergeeft: de Kompasvisie (Boxtel & Dijkman, 2015; Boxtel, Dijkman & Draaijer, 2017).

Kompasvisie in het kort
Mensen leren sneller, duurzamer en leuker wanneer ze een heldere ambitie hebben; wanneer hun waarden aligned zijn met die van hun werk. Wanneer ze hun talenten in kunnen zetten en laten groeien. Deze focus op potentieel geeft je de koers voor duurzame verandering. Het helpt je krachtige keuzes te maken, uit belemmerende patronen te blijven en gewenste resultaten te behalen. En het noopt je je (werk)context bij die ontwikkeling te betrekken. Zo helpt het kompas individuen, teams en organisaties navigeren en groeien

Psycholoog als coach
Anje-Marijcke is ervan overtuigd dat een coach een brede achtergrond moet hebben: ‘Kennis van bedrijfsprocessen, machtsstructuren, belangen op verschillende niveaus en de taal die in organisaties wordt gebruikt. Maar dat is niet voldoende. Een coach moet ook kennis van psychologie hebben’, vindt zij.

‘Coaches zonder die achtergrond geloven nog wel eens teveel in de maakbaarheid van de mens. En dan heb je de neiging leer- en ontwikkelingsprocessen heel voortvarend aan te pakken. Zo van: als we van tevoren duidelijke doelen stellen en een methodiek bepalen dan volgt de verandering vanzelf. Zo’n verandering loopt al snel vast of beklijft niet. De mens functioneert niet puur rationeel en al helemaal niet in een vacuüm. Wanneer je individuen of teams wilt helpen navigeren in deze uitdagende wereld, zal je ze aan inzicht moeten helpen van wat hen drijft, wat hen weerhoudt, hoe ze veranderen en hoe ze onderdeel zijn van hun context.’

Psychologie is ook belangrijk voor de coach zelf. ‘Een coach die zijn eigen kompas niet steeds herijkt, die zelf niet leert, kan een coachee weinig identificatie bieden’, stelt Anje-Marijcke. ’Een goede coach heeft niets te bewijzen. Hij daagt de ander uit, vanuit respect, bescheidenheid en lef. De focus ligt op het ontwikkelproces van de coachee en niet op het resultaat van de coach.’

Met haar visie en ideeën over coaching leidt Anje-Marijcke vervolgens een pool van 80 businesscoaches (op). Zij ontwikkelt een pakket aan (gecertificeerde) coachopleidingen, treedt op tijdens (inter)nationale congressen en traint als thought leader de global trainers en coaches voor internationale projecten. Tot zij zich een soort visitekaartje van Schouten & Nelissen gaat voelen.  ‘Toen ben ik zelf weer gaan coachen. Ik richtte mij voornamelijk op de leiders van grote corporaties.’

Coaching van Team Brunel
En dan komt de uitnodiging van Team Brunel in de Volvo Ocean Race of Anje-Marijcke de schipper en zijn crew van topatleten zou willen coachen in hun race rond de wereld. Anje Marijcke: ‘We doorliepen alle fasen, van de oprichting naar de groei en naar de ontvlechting van de campagne. Het gaf een enorme boost aan mijn zucht tot studeren, construeren, vertalen en toepassen. We hebben ons door teleurstellingen geworsteld, steile leercurves gecreëerd, successen gevierd.’ Zo werd Anje-Marijcke eerste mental coach, psycholoog en vrouw in deze race der races.

‘Wetenschap, vaardigheid en verbinding ertussen, dat is mijn aanpak en daar floreer ik bij’, merkt Anje-Marijcke op. Tijdens de race zijn alle leden van het team gegroeid en ik samen met hen. Voor mij is dit zeilteam een geweldige metafoor geworden voor leiders en teams in ‘gewonere’ bedrijven. Net als in deze race moeten ook gewone bedrijven en hun medewerkers in aldoor veranderende, uitdagende context op hoog niveau presteren. Ook daar moet men blijven leren en ontwikkelen om niet achteraan te komen varen.’

Anje-Marijcke ziet de diversiteit in nationaliteiten, achtergronden, expertises en leeftijden in het zeilteam als een uitdaging. ‘Een divers team is een mix van invalshoeken, kennis en ervaring die tot iets nieuws kan leiden. Om flexibel op een steeds veranderende omgeving te reageren, moet je alle perspectieven aan boord gebruiken om slimmer en sneller te varen dan de competitie. Dat stelt andere eisen aan leiderschap en hoge eisen aan samenwerking.’

Groeien in je vak
Anje-Marijckes enthousiasme voor haar vak is aanstekelijk. Haar missie om ’mensen, teams en organisaties te helpen navigeren in deze VUCA*-wereld, zodanig dat ze blijven leren, ontwikkelen en performen, en dat nog leuk en uitdagend vinden ook’, maken haar werkweken heel vol, divers en internationaal.

‘Ik vind het geweldig een grote zaal te inspireren om zich op datgene te richten wat mogelijk is en vervolgens een managementteam te helpen deze mogelijkheden verdere vorm te geven en executives te coachen in hun leiderschap. Op dit punt in mijn carrière gaat het dus weer over visie, strategie en de organisatie(structuur). In deze tijd is het alle hens aan dek voor organisaties om duurzaam high performer te worden en te blijven. Dat is een uitgelezen moment om vanuit een heel ander perspectief leiding te geven, samen te werken, en om daar iedereen bij te betrekken.’

En de volgende Volvo Ocean Race? ‘In het nieuwe Team Brunel in de nieuwe race draait alles om jarenlange ervaring in samenwerking met nieuw talent. Deze keer maken vrouwelijke topzeilsters deel uit van de crew. Dat betekent trainen in de pressure cooker van een korte voorbereiding en hoog ambitieniveau in een veld met sterke competitors.’

Anje-Marijcke geniet van het werk en ziet weer nieuwe metaforen. ‘Ik hoop dat ik kan blijven leren en ontwikkelen tot ik in mijn kist lig’, zegt ze met een stralende lach.

*De term ‘VUCA world’ is voor het eerst gebruikt op ‘U.S. Army War College’ en omschrijft de wereld waarin wij ons op dit moment als mensen en organisaties bevinden. VUCA staat voor: volatile (de dynamiek van veranderingen en de snelheid waarmee ze plaatsvinden), uncertain (de afname van voorspelbaarheid), complex (meervoudige krachtenvelden, chaotische samenhang) en ambiguous (de dubbelzinnigheid van de realiteit).

Literatuur

  • Boxtel, A. van & Dijkman, A. (2015). Goud – Potentieelontwikkeling voor mensen en de organisaties waar zij werken. Zaltbommel: Thema.
  • Boxtel, A. van, Dijkman, A. & Draaijer, H.  (2017). Het spel van Goud. Zaltbommel: Thema.