Volg je hart
We zijn ervan overtuigd dat al die regels die we onszelf en anderen opleggen ons helpen controle uit te oefenen over ons leven. Daarom heb je er waarschijnlijk veel moeite mee om de regels overboord te zetten. Opvolgen van regels maakt het leven overzichtelijk. Misschien beperken ze jou, maar je weet tenminste wat de gevolgen zijn. Je weet echter niet wat er gaat gebeuren als je je hart volgt. Niet opvolgen van de regels kan daarom eng zijn. Doen wat we willen, kan op korte termijn voor ons zelfs nadelig zijn. Bijvoorbeeld een baan, die ons uitput en ongelukkig maakt, opzeggen. Dat kan betekenen dat ons met moeite opgebouwde spaarsaldo als sneeuw voor de zon verdwijnt. Daarom kan de keuze om jouw hart te volgen wellicht onbezonnen lijken.
Om toch de regels te blijven doorbreken is het belangrijk om te weten waarom we dat doen. Wat zijn onze waarden die dat de moeite waard maken?
Metafoor: Het schaap in wolfskleren
We twijfelen vaak om iets nieuws te proberen, om onszelf uit te dagen, omdat we angst voelen. We weten namelijk niet wat de consequenties zullen zijn. Of zoals ze zegen: ‘Je weet wat je hebt, maar niet wat je krijgt”. Dus houden we liever alles bij het oude – lekker vertrouwd.
Maar als je heel goed kijkt zal je merken dat we vaak bang zijn voor dingen die belangrijk voor ons zijn. Je zou kunnen stellen dat onze waarden in onze angst schuilen. We hebben het hier dus over het schaap in wolfskleren. In eerste instantie lijkt het verstandig om ervan weg te rennen. Weersta even deze neiging en kijk eerst goed. Het kan zomaar zijn dat je dan jouw waarden ontdekt.
Door de druk van de omgeving (ouders, vrienden, reclame, etc.) is het niet eenvoudig om duidelijk te zien wat je echt belangrijk vindt. De, tot nu toe, uitgevoerde oefeningen (dromen en jouw Bucketlist), geven een idee van wat je in jouw leven wilt realiseren of wat voor leven je wilt leiden. Met de oefeningen in deze stap krijg je dat nog scherper voor ogen.
Beschrijf je eigen grafsteen
Wanneer mensen worden begraven, staat er op hun grafsteen vaak een korte tekst die aangeeft hoe de persoon herinnerd zal worden. Stel je je nu jouw eigen grafsteen voor. Wat voor tekst wil je zien staan? Hoe wil je graag worden herdacht? Om welke dingen wil je herinnerd worden?
Het gaat hier om wat je WIL dat er over jou geschreven wordt en niet wat je denkt dat anderen zouden schrijven. Neem hier even de tijd voor.
Tekst op de grafsteen:
……………………………………………………………..
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
Als je de oefening hebt uitgevoerd, staat hier nu heel kernachtig wie je graag wilt zijn.
Is er een verschil tussen hoe je nu in het leven staat en de tekst op jouw “grafsteen”? Zo ja, wat zou je dan willen veranderen om het verschil tussen de realiteit en de wens kleiner te maken?
Het kan zijn dat deze en andere oefeningen pijnlijke emoties oproepen. Sta daar even bij stil. Komen er tranen, houd ze niet tegen – er is veel moed nodig om eigen pijn te ervaren en te doorleven. Laat de emoties er zijn en kijk hoe ze je kunnen helpen om dingen te veranderen. In de emoties gaat namelijk enorm veel energie schuil, als we emoties bestrijden dan ontzeggen we onszelf de energie die ze ons geven.
Wat zou ik doen met 30 miljoen?
Stel je voor dat je een loterij hebt gewonnen en na het betalen van belastingen houd je er schoon 30 miljoen van over. Wat zou je hier allemaal mee doen?
Ik zou …………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Wat is aan deze acties/dingen/belevenissen zo belangrijk voor je? Welke waarde kun je hieruit filteren?
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
Hoe belangrijk vind je deze waarden? Vind je het leven niet te kort om het te verspillen aan allerlei dingen die je van jezelf MOET, maar NIET WIL?
Natuurlijk zijn er in het leven dingen die we moeten (we moeten ademen, eten, goed uitkijken bij oversteken, belastingen betalen 😊, ed.), maar dat zijn bijzaken. We hoeven echter onze angst voor het onbekende niet toe te staan om ons leven te regeren. Waarvoor leef je eigenlijk?
Is vermijden van angst nog steeds jouw grootste drijfveer, dan adviseer ik je om een aantal stappen van dit programma terug te gaan en vooral de oefeningen van acceptatie, mindfulness en zelfcompassie opnieuw te doen.
Bent je echter in staat om angst te voelen en toch te doen wat je zelf belangrijk vindt, dan gaan we verder.
Moed doet goed
Je hebt het waarschijnlijk al gemerkt: Voor alles wat ik van je vraag is veel lef nodig. Als je angst wilt vermijden dan is het erg moeilijk om hulp te vragen, regels los te laten, pijn te omarmen, durven te dromen en te leven volgens jouw eigen waarden. Dat betekent dat je regelmatig angst zult voelen. Je hebt sterke toewijding nodig om angst toe te laten en te accepteren.
‘Life isn’t about waiting for the storm to pass, it’s about learning how to dance in the rain.’
Met welke gevoelens ben je al veel te lang aan het worstelen? Zijn dat stress en extreme vermoeidheid? Spelen angst, teleurstelling, boosheid, verdriet en onzekerheid over de toekomst een grote rol? Hebben zij jouw lichaam en geest uitgeput?
Kun je dit gevecht nu loslaten? Kun je accepteren dat stress en alle emoties (positief en negatief) bij het leven horen en dat gedachten komen en gaan? En dat ze jouw leven niet hoeven te regeren?
Ben je in staat om de regels los te laten? Misschien met moeite, en toch lukt het een beetje. Alle veranderingen beginnen met kleine stapjes.
Hoeveel tijd wil je besteden aan de activiteiten en dingen die je energie geven? Ben je bereid jouw gedrag door jouw waarden te laten bepalen?
Wees trots op de vorderingen die je hebt behaald! Daarbij is het niet belangrijk of je maar een paar eerste stapjes hebt gezet of dat je al volledig met jouw oude gedragspatronen hebt afgerekend. Alles telt mee! Elke kleine verandering is waardevol!
Hindernissen
De meeste mensen geven hun grote dromen op omdat de weg ernaartoe bezaaid is met hindernissen. Meestal zijn dat gedachten als: ‘dat kan ik niet’, ‘ik heb de middelen er niet voor’, ‘ik moet toch werken anders kan ik de rekeningen niet betalen’, ‘een verantwoordelijke vader doet zoiets niet’, …..
Allemaal regels, verboden, geboden, overtuigingen die angst creëren voor het onbekende en ons voor fouten en teleurstellingen willen behoeden. Dus geven we het maar op.
Welke hindernissen zie je als je denkt aan het najagen van jouw droom?
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
De grootste belemmering is het idee dat de eindbestemming (droom) bereikt MOET worden. Maar als je van de reis (en niet de droom) jouw bestemming maakt? Daarbij geleid door de waarden die deze droom voor je vertegenwoordigt? Dan zijn de hindernissen misschien wat minder hoog en onoverwinnelijk.
Toewijding maakt het mogelijk, want toegewijd handelen betekent dat we, ondanks de angst, de confrontatie met onze belemmeringen en hindernissen aan gaan.
Als je even geen rekening houdt met de regels. Met wat moet of kan. Wat zou je dan eigenlijk willen in jouw leven hier en nu?
Vul de volgende vragenlijst in:
Eigenlijk-vragenlijst
Als er geen obstakels zouden zijn dan zou ik eigenlijk:
Ja/Nee Vaker alleen zijn
Ja/Nee Vaker met andere mensen omgaan
Ja / Nee Meer lezen
Ja / Nee Meer sporten
Ja / Nee Meer dansen
Ja / Nee Minder werken
Ja / Nee Alleen op reis gaan
Ja / Nee Gezonder eten
Ja / Nee Vrij zijn van alcohol, nicotine, drugs of antidepressiva
Ja / Nee Vaker naar de film gaan
Ja / Nee Vaker naar een concert gaan
Ja / Nee Een boek schrijven
Ja / Nee Meer schilderen
Ja / Nee Verhuizen
Ja / Nee Meer tijd met mijn kinderen doorbrengen
Ja / Nee Een opleiding gaan doen
Ja / Nee Een andere baan zoeken
Ja / Nee Het een en ander aan mijn uiterlijk veranderen (zo ja, wat? …..)
Ja / Nee Een hobby (wat?) gaan uitoefenen
Ja / Nee Meer op de voorgrond treden
Ja / Nee Meer daten of actiever op zoek gaan naar een partner
Ja / Nee Vaker naar feestjes gaan
Ja / Nee Huisdieren (soort: …) hebben
Ja / Nee Een nieuwe garderobe aanschaffen
Ja / Nee Meer 1 op 1 met mijn partner samen zijn
Ja / Nee Meer in de natuur zijn
Ja / Nee Vaker een weekendje weg gaan
Ja / Nee Meer rust en stilte in m’n leven ervaren
Ja / Nee Vaker met vrienden afspreken
Ja / Nee Meer met geloof/spiritualiteit bezig zijn
Ja / Nee Het liefste lekker niets doen
Ja / Nee Meer naar muziek luisteren
Ja / Nee Meer bezig zijn met muziek maken
Ja / Nee Een instrument (welke?) leren spelen
Ja / Nee Nieuwe vrienden maken
Ja / Nee De banden met mijn familie versterken
Ja / Nee Minder contact hebben met mijn familie
Ja / Nee Vaker (een bepaald gerecht) eten
Ja / Nee Een rijker seksleven hebben
Ja / Nee Mijn huis totaal anders inrichten
Ja / Nee Een beter dag‐ en nachtritme hebben
Ja / Nee Beter en/of langer slapen
Ja / Nee Vaker lekker koken
Ja / Nee Iets leuks voor mezelf kopen
Wat staat er niet in de lijst dat je eigenlijk zou willen?
Eigenlijk zou ik ………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………….
De oefeningen tot nu toe geven al een bepaald idee over jouw dromen, waarden, domeinen die jouw leven mooi en waardevol maken.
Nu wil ik met je kijken naar de kleinste stapjes die mogelijk zijn in het hier en nu om op weg te gaan en dit waardevolle leven vorm en inhoud te geven.
Kleinste stap
Het doel van de oefening is bewegen in de richting van jouw doelen door met kleine stapjes te beginnen.
Stel jezelf bij elke belangrijke waarde die je hebt ontdekt de volgende vraag: “Wat is de kleinste en gemakkelijkste stap die ik in de komende 24 uur kan zetten om mijn leven in de gewenste richting te helpen?” Beschrijf jouw gedrag zo concreet mogelijk en voer deze stap vervolgens binnen 24 uur uit.
Voorbeeld
Waarde: goede sociale contacten
Kleinste stap: een kattebelletje naar vrienden die ik uit het oog ben verloren.Waarde: genieten van mijn vrije tijd
Kleinste stap: na het avondeten zet ik de computer en telefoon uit en ga een boek lezen.
Zelfs de kleinste stap kan een onderdeel zijn van een groot plan. Wat zijn jouw waarden en stappen die je NU kunt zetten?
Waarde: ………………………………………………………………………………………………………….
Kleinste stap: ……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………….
Waarde: ………………………………………………………………………………………………………….
Kleinste stap: ……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………….
Maak de lijst af voor alle waarden die op dit moment voor je belangrijk zijn.
Toegewijd handelen
Nu de eerste stap gezet is, is het belangrijk om op het pad te blijven. Breid jouw actielijst uit van datgene wat je nu kunt doen, naar wat je regelmatig kan doen en de acties die je op een langere termijn kan uitvoeren (aankomend weekend, volgende week, volgende maand). De leidraad is nog steeds: concrete acties, realistisch en uitvoerbaar.
Voorbeeld:
Om verder te werken aan goede sociale contacten kan ik komend weekend mijn beste vriend(en) voor een etentje (BBQ) uitnodigen. Volgende week kan ik met iemand die ik al een tijdje niet heb gezien een kopje koffie gaan drinken. En voor volgende maand kan ik alvast een filmavond plannen of een museumbezoek met mensen die ik graag zie.
Om meer van mijn vrije tijd te genieten kan ik dit weekend eindelijk mijn boek uitlezen. Volgende week een dagje vrij nemen voor een uitstapje. Dat hoeft niet ver of duur te zijn – een museumbezoek, een wandeling in het nabijgelegen park, een fietstochtje maken. Ook hier zijn de mogelijkheden onbegrensd. Voor de langere termijn kan ik kijken naar een nieuwe hobby of de oude weer oppakken (toch die golfclinic nemen en een lidmaatschap bij een golfclub), een reis plannen en steeds weer alle kleine stapjes herhalen.
Nu is het jouw beurt:
Plan van aanpak voor waarde: …………………………………………………………………………….
Komend weekend zal ik: ………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Komende week zal ik: ……………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………
Komende maand zal ik: …………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………
Maak het plan van aanpak voor alle op dit moment belangrijke waarden.
Toewijding aan jouw waarden betekent dat je soms acties onderneemt of gedrag vertoont waar je je niet comfortabel bij voelt. Ze kunnen vervelende emoties oproepen of kans op fouten vergroten.
Ben je bereid deze offers te brengen zodat je bezig kunt zijn met datgene in jouw leven wat je echt wil? Wat je belangrijk vindt en waarvan je kunt genieten?
Kijk naar de dreumes die probeert te lopen. Hij zal vallen, zich bezeren, huilen, weer even kruipen en weer op de eigen voetjes staan om de stapjes te oefenen. Die dreumes was je lang geleden zelf – je gaf niet op tot je kon lopen. En uiteindelijk kon je zelfs rennen. Dit doorzettingsvermogen, deze toewijding om jouw doel te bereiken heb je nog steeds, je bent het alleen een beetje verleerd.
Behulpzame omgeving creëren
Ons fysieke omgeving is zo ingericht dat het ingesleten gedrag makkelijk uitvoerbaar is. Bijvoorbeeld telefoon altijd bij de hand, auto voor de deur, ijskast gevuld met makkelijke maaltijden. Als we onze regels willen doorbreken en meer in overeenstemming met onze waarden leven, dan is kritisch kijken naar onze omgeving belangrijk.
Het valt niet mee om te ontspannen als je op elke appje reageert dat binnenkomt. Een voornemen om gezond te eten lukt niet als er geen verse ingrediënten in huis te vinden zijn, maar wel een ijskast vol met kant en klare maaltijden.
Dus, wat wil je bereiken en hoe kan jouw omgeving jou daarbij helpen?
Wil je ontspannen, schakel jouw telefoon, tablet en alle andere communicatieapparatuur dan uit. Wil je gezond eten, zorg dat in jouw ijskast verse groenten en fruit te vinden is en gooi alle snacks en ander ongezond voedsel weg. Wil je meer bewegen, houd dan jouw fiets paraat en koop een paar lekker zittende loopschonen.
Ook mensen behoren tot jouw omgeving. Je kunt ze om hulp vragen en je kunt grenzen stellen. Bijvoorbeeld een moeder kan zowel partner als kinderen vragen om te helpen bij het huishouden en koken. Je kunt kiezen om met vrienden om te gaan die niet roken of alcohol drinken, als je met deze dingen wilt stoppen. En je kunt een trainingsmaatje zoeken als je meer wilt bewegen. Samen sporten is vaak leuker dan in je eentje.
Hoe kun je jouw omgeving veranderen/aanpassen zodat het makkelijker voor je wordt om gedrag te vertonen die op jouw actielijst staat?
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
Vraag om hulp
Volharden in onze voornemens is niet eenvoudig. Willen we slagen dan is toewijding nodig aan onze waarden. Je mag echter wel om hulp vragen van jouw sociale netwerk. Zich samen inzetten ergens voor is veel leuker dan in je eentje zwoegen.
De overtuiging dat je alles zelf moet veroorzaakt veel stress. Je moet het in je eentje redden want je bent bekwaam, sterk, zelfstandig, foutloos en met kennis van zaken. Vragen om hulp is een teken van zwakte. Daar erken je mee dat je de situatie niet aan kunt en dat je onvoldoende kennis en vaardigheden bezit. Je verstand gaat zo maar door. Eigenlijk moet je steeds opnieuw bewijzen dat je jouw functie of partner verdient. Hopelijk ben je al zover gevorderd dat je kun roepen: ‘Wat een gelul!’ Vragen om hulp is geen teken van zwakte, maar een slimme zet.
Je helpt hier niet alleen jezelf mee, maar ook andere mensen. Mensen helpen elkaar graag. Zo versterken ze contacten en voelen ze zich nuttig.
Mensen met sterke sociale contacten ervaren meer welbevinden en hebben meer kans om gezond oud te worden. Doe jezelf dus een plezier en vraag om hulp bij jouw werk, opdrachten en het bereiken van jouw doelen. Zo blijf je makkelijker op jouw pad, het verlaagt jouw stress en geeft veel plezier. De oude wijsheid zegt het al: Gedeelde smart is halve smart! Hierbij zou ik nog willen toevoegen: Gedeelde pret is dubbele pret!
Leven volgens jouw waarden kan stress verminderen en balans hervinden. Maar soms is daar nog meer voor nodig. Want ook mensen die goed weten wat ze willen en daarnaar leven, kunnen gestrest raken. Je functioneert namelijk niet in een vacuüm, maar je wordt omringt door andere mensen en situaties waar je geen invloed op kunt uitoefenen. Soms is het nodig om nieuwe vaardigheden te leren of verder te ontwikkelen die ons beter in staat stellen om met deze mensen en situaties om te gaan. Bijvoorbeeld aanpassen van jouw communicatiestijl of grenzen leren stellen.
Wil je minder stress in je leven kom dan los van denkpatronen die je stress bezorgen. Kijk hoe je jouw gedrag kunt veranderen en welke kennis en vaardigheden je nodig hebt om jouw leven in te richten zoals je dat zelf wil.
Dat is geen eenvoudige opgave. Hoewel zelfhulpprogramma’s enige houvast bieden, is dat soms niet voldoende. In dat geval is een gesprek met een coach of psycholoog aan te raden.
Je kunt nog steeds vragen stellen of jouw mening geven op ana@bloemraadpsychologen.nl. Je kunt ook een afsprak maken om jouw opties te bekijken. Een kennismaking gesprek waarin een eerste probleemanalyse plaats vindt is vrijblijvend en altijd gratis.
Terug naar stap zes